Mijająca kadencja władz naszego Stowarzyszenia przebiegała w latach 2008-2012, które były trudne zarówno dla księgarstwa, jak i dla całego rynku książki. Negatywne zmiany nasiliły się szczególnie w ostatnich dwóch latach.
Zaliczyć do nich trzeba spowolnienie gospodarki, co przełożyło się na spadek popytu, a ze spraw branżowych podwyżkę podatku VAT do 5 proc. od 1 stycznia 2011 roku.
Przedstawione sprawozdanie omawia działalność ZG SKP i całej organizacji w odniesieniu do uchwał XVI Zjazdu i stanowi materiał do oceny minionej kadencji oraz przedstawienia wniosków programowych do pracy naszej organizacji na dalsze lata.
XVI Krajowy Zjazd Delegatów Stowarzyszenia Księgarzy Polskich odbył się 14 marca 2008 roku w Warszawie. Wybrano nowe władze Stowarzyszenia, które na pierwszym posiedzeniu plenarnym ukonstytuowały się następująco:
Zarząd Główny
Przewodniczący – Waldemar Janaszkiewicz
Wiceprzewodniczący – Jerzy Okuniewski
Sekretarz – Alicja Mystkowska-Leszczyńska
Z-ca Sekretarza – Katarzyna Dominiak-Słomka
Skarbnik – Joanna Wójcik
Z-ca Skarbnika – Magdalena Gowin
Członek Prezydium – Bogdan Klukowski
Członkowie Zarządu: Anna Andrejczuk, Czesław Apiecionek, Urszula Grzyniewska, Katarzyna Kurosad, Andrzej Metzger, Tadeusz Prześlakiewicz, Andrzej Skrzypczak, Józefa Witas.
W okresie kadencji w składzie Zarządu Głównego nastąpiły zmiany:
• w związku ze śmiercią Andrzeja Metzgera, zgodnie z § 23 statutu
Zarząd Główny powołał do swego składu, poprzez kooptację, Krzysztofa
Kaletę. Uchwała nr 7 z marca 2009 roku.
• na miejsce Jerzego Okuniewskiego, który zrezygnował z pełnienia
funkcji wybrany został nowy wiceprzewodniczący – Leszek Gowin.
Uchwała nr 6 z 30 czerwca 2010 roku.
Główna Komisja Rewizyjna
Przewodniczący – Janusz Korol
Wiceprzewodniczący – Marian Stefaniak
Sekretarz – Jadwiga Wasiak
Członkowie: Grażyna Górzyńska-Krawczyk, Jacek Jaworski, Halina Kustosz, Danuta Tryba.
Główny Sąd Koleżeński
Przewodniczący – Wiesław Mierzwicki
Wiceprzewodnicząca – Maria Górajek
Sekretarz – Krystyna Gryc
Członkowie: Krystyna Dołoszyńska, Ludgarda Grauer, Lech Nieduziak, Maria Raczyńska.
I. Realizacja uchwały XVI Krajowego Zjazdu Delegatów z 14.03.2008 roku określającej główne kierunki działalności Stowarzyszenia w następnych latach:
1. Integracja środowiska księgarskiego.
2. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych księgarzy.
3. Współpraca ze szkołami księgarskimi.
4. Regulacja rynku książki, w szczególności:
a) wspieranie działań dotyczących jednolitego systemu informacji o książce,
b) przestrzeganie przepisów prawa na rynku podręczników szkolnych.
5. Współpraca z Izbą Księgarstwa Polskiego oraz innymi organizacjami działającymi na rynku książki.
II. Sprawy organizacyjne:
1. Uporządkowanie struktury organizacyjnej SKP.
2. Opracowanie przez Komisję statutową nowego projektu statutu w oparciu o kierunki zmian zaakceptowane przez delegatów na XVI Zjeździe SKP.
3. Uporządkowanie materiałów archiwalnych. Wykonano następujące prace:
• segregacja dokumentów,
• przekazanie do biblioteki Technikum Księgarskiego w Warszawie współczesnych publikacji książkowych z zakresu księgoznawstwa, m.in. z serii „Książki o książce”,
• przekazanie w formie darowizny publikacji książkowych i prasowych z zakresu księgoznawstwa do Biblioteki Narodowej i biblioteki Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych.
III. Inicjatywy SKP i wydarzenia z udziałem Stowarzyszenia:
1. Zorganizowanie w 2008 roku Jubileuszu 100-lecia organizacji księgarskich w Polsce w związku z setną rocznicą narodzin Związku Księgarzy Polskich (1908).
Program obchodów 100-lecia organizacji księgarskich w Polsce, ukazujący dorobek księgarstwa polskiego oraz współczesną działalność księgarzy w upowszechnianiu książki i czytelnictwa, zawierał m.in.:
– objęcie patronatem ministra kultury i dziedzictwa narodowego Bogdana Zdrojewskiego obchodów rocznicowych;
– złożenie wniosków Stowarzyszenia o przyznanie odznaczeń resortowych: Medali „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, odznak honorowych „Zasłużony dla Kultury Polskiej” oraz wyróżnień „Zasłużony dla Warszawy”.
Minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski uhonorował działalność Stowarzyszenia Księgarzy Polskich Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”;
– zorganizowanie 21 września konferencji „100–lecie organizacji księgarskich w Polsce 1908 – 2008”, w Domu Dziennikarza w Warszawie, wspólnie z Polskim Towarzystwem Wydawców Książek oraz wręczenie najbardziej zasłużonym księgarzom odznak honorowych „Zasłużony dla Kultury Polskiej”;
– zorganizowanie (wspólnie z redakcją „Wiadomości Księgarskich”) konferencji dla księgarzy i wydawców na temat tradycji, teraźniejszości i przyszłości zawodu księgarza podczas 12. Targów Książki w Krakowie;
– zorganizowanie 29 listopada przez Koło SKP w Radomiu obchodów 100-lecia powstania Związku Księgarzy Polskich. Podczas uroczystości wręczono zasłużonym księgarzom dyplomy z wyrazami uznania za działalność na rzecz promocji książki i czytelnictwa oraz integracji środowiska księgarskiego;
– zakończenie obchodów 100-lecia organizacji księgarskich podczas uroczystości Święta Księgarza 12/13 zorganizowanej 12 grudnia 2008 roku w Klubie Księgarza.
2. Ogłoszenie w 2009 roku konkursu na wspomnienia księgarzy „Moje dwudziestolecie”.
Publiczne ogłoszenie wyników odbyło się podczas otwarcia 13. Targów Książki w Krakowie 5 listopada 2009 roku. Laudację na cześć laureatów wygłosił dr Andrzej Skrzypczak. Nagrody i pamiątkowe dyplomy wręczył Grzegorz Gauden, dyrektor Instytutu Książki.
3. Zorganizowanie w 2010 roku obchodów jubileuszu 200-lecia urodzin Samuela Orgelbranda – jednego z najznamienitszych XIX-wiecznych polskich wydawców, warszawskiego drukarza i księgarza. Jubileusz przygotował powołany w tym celu Komitet Honorowy Uczczenia Pamięci Samuela Orgelbranda. Program obchodów obejmował m.in. złożenie kwiatów na grobie Samuela Orgelbranda, oficjalne nadanie nazwy „Skwer Samuela Orgelbranda” obszarowi pomiędzy ulicami Mariensztat a Sowią oraz uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej jubilatowi, konferencję naukową w Instytucie Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego „Samuel Orgelbrand (1810-1868)”.Patronat honorowy nad obchodami objęła Ewa Malinowska-Grupińska – Przewodnicząca Rady m. st. Warszawy.
4. Zorganizowanie w 2011 roku jubileuszu 55-lecia Stowarzyszenia Księgarzy Polskich.
10 grudnia w Klubie Księgarza odbył się uroczysty Wieczór Jubilatów z okazji: 55-lecia Stowarzyszenia Księgarzy Polskich i 90-lecia Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Warszawie. Jego gospodarzami byli prezesi obu organizacji: Waldemar Janaszkiewicz i prof. Edward Towpik. Zarząd Główny SKP przyznał Złote Odznaki Honorowe. Elżbieta Stefańczyk, przewodnicząca Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, wręczyła Stowarzyszeniu Księgarzy Polskich medal „W dowód uznania”.
5. Organizacja Święta Księgarza 12/13.
Święto ma uroczysty charakter i jest okazją do podsumowania roku oraz integracji środowiska księgarskiego. Obchodzone jest w okolicach daty 13 grudnia, pod koniec tygodnia. Tradycją sięga okresu przedwojennego. Wesołe te bonifikalia, niestety, zanikły krótko po wojnie, a dzisiaj są już tylko piękną tradycją bez ekonomicznych korzyści, jakie przyświecały jej powstaniu. Rokrocznie podczas uroczystości obchodzone są księgarskie jubileusze. Święto jest też okazją do
uhonorowania zasłużonych dla księgarstwa i kultury osób i wręczenia odznaczeń.
6. Organizacja spotkań w ramach Salonu Księgarza w Sali Darczyńców Biblioteki Narodowej.
Projekt realizowany jest od 2006 roku, w cyklu kwartalnym we współpracy z Biblioteką Narodową oraz Izbą Księgarstwa Polskiego i Instytutem Książki. W latach 2008-2011 odbyło się 19 spotkań. Gośćmi Salonu byli znani księgarze, bibliotekarze, wydawcy, antykwariusze, graficy książki, dziennikarze pism branżowych, przedstawiciele organizacji księgarzy i wydawców,
przedstawiciele instytucji kultury, nauczyciele akademiccy.
7. Zorganizowanie w latach 2008-2012 stoiska Stowarzyszenia Księgarzy Polskich na Targach Książki w Krakowie.
Stoisko udekorowane było czterema planszami formatu B1 (wg projektu Andrzeja Tomaszewskiego) ze zdjęciami, które dokumentowały bieżącą działalność Stowarzyszenia. W gablocie stoiska prezentowano publikacje wydane przez SKP oraz książki przedstawiające działalność organizacji. Eksponowano także bieżące numery kwartalnika „Wiadomości
Księgarskie” oraz specjalny Informator SKP wydawany na kolejną edycję targów. Dla gości odwiedzających stoisko przygotowany był stolik, krzesła oraz dobra kawa. Podczas Targów Stowarzyszenie organizowało konferencje na aktualne i ważne dla księgarzy tematy
oraz promowało działalność organizacji.
8. Udział w obchodach Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich organizowanych przez Komitet Porozumiewawczy Bibliotekarzy, Księgarzy i Wydawców, powołany przez organizacje branżowe, w tym Stowarzyszenie Księgarzy Polskich.
• w 2009 roku w warszawskim teatrze Studio Buffo gdzie SKP, współorganizator ogólnopolskiego konkursu dla młodzieży Literacka Nagroda „Pawiego Pióra” zaprosił laureatów VII edycji konkursu. Nagrody finansowe, uzyskane przez SKP od ministra kultury i dziedzictwa
narodowego, wręczyli przewodniczący Zarządu Głównego Waldemar Janaszkiewicz i dyrektor Zespołu Szkół Poligraficzno-Księgarskich w Krakowie Andrzej Januszkiewicz.
• w 2010 roku w Bibliotece Narodowej – wystąpienie Krzysztofa Kalety przedstawiciela ZG SKP, który w imieniu komitetu obchodów jubileuszu Samuela Orgelbranda, przybliżył sylwetkę tego znakomitego warszawskiego wydawcy, drukarza i księgarza oraz przedstawił program obchodów jubileuszu.
9. Redagowanie kwartalnika „Wiadomości Księgarskie”.
W latach 1994-2005 biuletyn ZG SKP. Od 2005 roku pismo wydaje Biblioteka Analiz, w okresie: grudzień 2006 – grudzień 2011 kwartalnik ukazuje się przy wsparciu MKiDN. W roku 2012 numery pisma realizowane są ze środków Biblioteki Analiz i SKP. W latach 2008-2012
redakcja kwartalnika wspólnie z ZG SKP zorganizowała na targach książki osiem konferencji poświęconych najważniejszym i bieżącym problemom księgarstwa.
10. Organizacja jubileuszy seniorów księgarstwa:
– Jubileusz 90-lecia urodzin Haliny Pfeiffer-Milerowej (6 lipca 2009), nestorki polskiego księgarstwa, odznaczonej na wniosek SKP odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.
– Jubileusz 90-lecia urodzin Tadeusza Hussaka (6 października 2009, Klub Księgarza), Honorowego Przewodniczącego SKP.
– Jubileusz 90-lecia urodzin Filipa Trzaski (15 grudnia 2009, Klub Księgarza) obchodzono w trakcie Święta Księgarzy 12/13.
– Jubileusz 70-lecia urodzin Bogdana Klukowskiego (15 grudnia 2009, Klub Księgarza), autora wydanej w 2008 roku książki „Księgarstwo i zawód księgarza w Polsce”.
– Jubileusz 70-lecia urodzin dr. Andrzeja Skrzypczaka (17 marca 2010, Klub Księgarza), autora wydanej przez SKP bibliofilskiej książki „W pogoni za białym krukiem. Kilka uwag o aukcjach antykwarycznych”.
IV. Współpraca ze szkołami księgarskimi:
• Jubileusz 60-lecia Technikum Księgarskiego w Warszawie (14-15 grudnia 2009). Podczas uroczystości przewodniczący SKP Waldemar Janaszkiewicz w imieniu ministra kultury wręczył odznaki honorowe „Zasłużony dla Kultury Polskiej” nauczycielkom przedmiotów zawodowych: Darii Supel i Ewie Głuskiej a także w imieniu Stowarzyszenia odznaczył Elżbietę Królak, dyrektorkę Zespołu Szkół, Złotą Odznaką Honorową SKP. Gratulacje przekazał także Tadeusz
Hussak, Honorowy Przewodniczący SKP.
• Konferencja dyrektorów i nauczycieli szkół księgarskich. Referat „Tradycje współpracy SKP ze szkołami księgarskimi” wygłosił przewodniczący Zarządu Głównego Waldemar Janaszkiewicz.
• Literacka Nagroda „Pawiego Pióra” – ogólnopolski konkurs dla młodzieży organizowany przez Technikum Księgarskie w Krakowie. Patronat Stowarzyszenia, które udziela pomocy organizacyjnej, finansowej, a także zapewnił dla dwóch edycji konkursu środki finansowe z MKiDN na trzy nagrody główne.
V. Współpraca z innymi organizacjami w zakresie integracji środowiska oraz promocji książki i rozwoju czytelnictwa: • współpraca z Izbą Księgarstwa Polskiego na Targach w Krakowie, zaproszenie IKP do grona organizatorów Salonu Księgarzy, pełnomocnictwo udzielone IKP do reprezentowania SKP w pracach nad ustawą o książce;
• współpraca z Polską Izbą Książki, Stowarzyszeniem Bibliotekarzu Polskich, Polskim Towarzystwem Wydawców Książek, Towarzystwem Bibliofilów Polskich w Warszawie, Komitetem Porozumiewawczym Bibliotekarzy, Księgarzy i Wydawców – uczestnictwo w zjazdach, konferencjach, wspólne inicjatywy.
VI. Działalność Klubu Księgarza, Rynek Starego Miasta 22/24 w Warszawie.
„Klub Księgarza swoje miejsce na Rynku w kamienicy pod nr 22/24 znalazł od razu po odbudowie Starego Miasta. Za datę rozpoczęcia działalności uważa się 12 grudnia 1955 roku. Powstał pod auspicjami Domu Książki i Stowarzyszenia Księgarzy Polskich. /…/ Klub Księgarza, przez wielu określany jako „miejsce magiczne”, jest bez wątpienia jednym z najważniejszych, najpopularniejszych i najbardziej znanych salonów literackich Warszawy, cenionych przez autorów, wydawców i bywalców…” – czytamy na stronie www.kulturalna.warszawa.pl/instytucje. Najważniejszą imprezą organizowaną od lat w Klubie Księgarza jest Warszawska Premiera Literacka, której celem jest promocja najbardziej wartościowych intelektualnie i literacko pierwszych wydań książek żyjących autorów i tłumaczy z Warszawy i Mazowsza. Klub realizuje cele statutowe Stowarzyszenia Księgarzy Polskich poprzez działania na rzecz promocji książki i rozwoju czytelnictwa. Prowadzi także działalność na rzecz integracji środowiska księgarskiego m.in. poprzez organizowanie różnorodnych spotkań środowiskowych. Klub od wielu lat nie ma stałego źródła finansowania swojej działalności.
VII. Uczestnictwo w pracach nad wydaniem trzeciego suplementu do „Słownika Pracowników Książki Polskiej”, którego edytorem jest Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Udział SKP w tych pracach polega na wskazaniu osób zasłużonych dla księgarstwa polskiego w kraju i zagranicą oraz na sporządzeniu ich biogramów.
VIII. Przygotowanie XVII Krajowego Zjazdu Delegatów SKP.
7 listopada minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski na mocy Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej nadał działaczom i sympatykom SKP Srebrne Medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz odznaki honorowe „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.
Mijająca kadencja przyniosła istotny postęp w działalności Stowarzyszenia i stanowi dobrą bazę do rozwoju naszej organizacji w następnej kadencji.
Przedstawione sprawozdanie z konieczności zawiera tylko skrócony opis działalności Stowarzyszenia w minionej kadencji. Wiele problemów i spraw zostało tu zaledwie zarysowanych. Znacznie pełniejszy materiał ilustrujący na bieżąco działalność Stowarzyszenia znajduje się w poszczególnych numerach kwartalnika „Wiadomości Księgarskie” i na stronie internetowej SKP: www.ksiegarze.org.pl
Szerzej o działalności Klubu Miłośników Historii Księgarstwa w latach 2008-2012, spotkaniach w ramach Salonu Księgarza oraz udziale SKP w targach książki traktują osobne teksty, publikowane w „Wiadomościach Księgarskich”.
Zarząd Główny
Stowarzyszenia Księgarzy Polskich