Dnia 15 kwietnia 2023 r. w Klubie  Księgarza w Warszawie odbył się XX Zjazd Krajowy Stowarzyszenia Księgarzy Polskich. Obradom przewodniczył Piotr Dobrołęcki.

Sprawozdanie ustępującego Zarządu Głównego przedstawiła przewodnicząca Zofia Szpojankowska. Sprawozdanie obejmowało głównie okres po objęciu funkcji, tj. od 8 grudnia 2021 roku. W okresie od ostatniego, tj. XIX Zjazdu Krajowego SKP, który odbył się 7 lutego 2017 roku, następowały kilkakrotnie zmiany w składzie Zarządu.

Celem działania nowej przewodniczącej było odmłodzenie organizacji oraz zaktywizowanie jej członków. Efektem działań było przyjęcie około 30 nowych członków – czynnych księgarzy. Przewodnicząca Stowarzyszenia brała czynny udział w dyskusjach podczas warszawskich i krakowskich targów na temat sytuacji księgarń, brała też udział w spotkaniu w Senacie RP na temat nowych metod nauczania historii w szkołach. Stowarzyszenie Księgarzy Polskich objęło patronatem Warszawskie Targi Książki, miało też swoje stoisko, na którym dyżurowali księgarze. Poprzez aktywność przewodniczącej SKP zaczęło być rozpoznawalne. W pierwszym kwartale 2023 roku nastąpiły zmiany w Zarządzie Głównym, dokooptowane zostały dwie osoby Ewa Tenderenda-Ożóg i Piotr Dobrołęcki. SKP od trzech edycji bierze udział w organizacji konkursu Ulubiona Księgarnia Warszawy. Współpraca z Biurem Kultury m.st. Warszawy będzie kontynuowana. W marcu 2023 r. SKP przeprowadziło wśród księgarzy z całej Polski badanie ankietowe. W badaniu wzięło udział 80 księgarzy. Omówienie wyników ankiety w dalszej części.

Sprawozdanie Głównej Komisji Rewizyjnej przedstawiła Urszula Grzyniewska. Komisja przedstawiła sytuację finansową Stowarzyszenia za lata 2017-2022. Pozytywnie oceniła sposób dokumentowania przychodów, kosztów, zgodność zapisów dokumentów źródłowych z zapisami księgowymi, prawidłowość księgowania dokumentów, terminowość i rzetelność w prowadzeniu księgi głównej oraz bilansów. Od 8 grudnia 2021 roku przedstawiciele Komisji Rewizyjnej uczestniczył we wszystkich spotkaniach Zarządu Głównego. Komisja Rewizyjna oceniła pozytywnie działania Zarządu Głównego od 8 grudnia 2021 roku i poprawę wyniku finansowego w roku 2022.

Zjazd przyjął sprawozdanie Zarządu Głównego i Głównej Komisji Rewizyjnej i udzielił absolutorium ustępującemu Zarządowi.

Dokonano zmian w statucie Stowarzyszenia Księgarzy Polskich. Można tego było dokonać dzięki uzyskanemu kworum. Najważniejszą zmianą jest możliwość organizacji zjazdów w formie zdalnej i hybrydowej.

Dokonano wyboru nowego Zarządu Głównego i Głównej  Komisji Rewizyjnej. Do Zarządu Głównego weszli: Katarzyna Balicka-Więckowska, Piotr Dobrołęcki, Grzegorz Krasnodębski, Aldona Mackiewicz, Paweł Podniesiński, Alicja Szczęsna -Kania, Zofia Szpojankowska, Ewa Tenderenda-Ożóg, Łukasz Zych. Tuż po Zjeździe odbyło się posiedzenie Zarządu Głównego, podczas którego dokonano wyboru prezydium. Prezesem Stowarzyszenia Księgarzy Polskich wybrana została ponownie Zofia Szpojankowska. Funkcje wiceprezesa objęły Aldona Mackiewicz oraz Ewa Tenderenda-Ożóg. Obowiązki sekretarza powierzono Katarzynie Balickiej-Więckowskiej, a skarbnika – Alicji Szczęsnej-Kani. W Głównej Komisji Rewizyjnej zasiadają: Urszula Grzyniewska (przewodnicząca), Jacek Dargiewicz, Jan Rodzeń.

Cieszy udział nowych członków SKP we władzach Stowarzyszenia (3 osoby w składzie Zarządu, 1 osoba w Komisji Rewizyjnej).

Ewa Tenderenda-Ożóg zaprezentowała wyniki ankiety przeprowadzonej między 6 a 30 marca 2023 roku wśród księgarzy z całej Polski. Celem badania ankietowego była ocena skali aktualnych problemów i zagrożeń polskiego księgarstwa.

Jak wynika z analizy ankiet, sytuacja finansowa księgarń jest zła. Aż 63 proc. badanych przyznało, że w ostatnim czasie odnotowało spadek przychodów.

Aż 76 proc. respondentów zdarza się dopłacać do działalności z prywatnych pieniędzy.

Na pogorszenie sytuacji księgarni wpłynęło: konieczność konkurowania z e-handlem (84,4 proc.), polityka cenowa wydawnictw (66,2 proc.), inflacja i kryzys gospodarczy (61 proc.) oraz wzrost kosztów działalności.

Księgarze jednoznacznie oczekują wsparcia ze strony administracji państwowej. Przeważająca większość księgarzy uważa, że ich los poprawiłaby stabilna polityka cenowa i stworzenie warunków równej konkurencji, czyli wprowadzenie ustawy o jednolitej cenie książki.

Księgarze postulują również o likwidację podatku VAT na książki.

Wskazano również, że ich kondycja poprawiłaby się przy zmniejszeniu składek ZUS, ewentualnie wprowadzenie dobrowolnego ZUS-u lub możliwość zwolnienia z ZUS-u na przykład przez trzy miesiące w roku.

Oczekiwane jest też wsparcie finansowe – instytucjonalne i rozwojowe: dofinansowanie kosztów pracy pracowników, dopłaty do stałych kosztów jak czynsz i media, finansowanie wydarzeń kulturalnych.

Bardzo ważną formą wsparcia dla wielu księgarzy byłyby zakupy książek przez biblioteki w lokalnych księgarniach.

Księgarze w znakomitej większości korzystają z programu dotacyjnego Instytutu Książki „Certyfikat dla małych księgarni”, ale to wsparcie nie jest wystarczające.

Istotna byłaby także promocja małych księgarń, a także powszechna promocja książki w mediach publicznych, promowanie kultury czytania.

Jak wskazano, księgarnie powinny być traktowane jako instytucje kultury.

Zjazd zobowiązał Zarząd Główny, poprzez przyjęcie uchwały, do wystąpienia z apelem do organów administracji państwowej w związku z pogłębiającym się krytycznym stanem branży księgarskiej o pilne wsparcie, przede wszystkim o wprowadzenie sprawdzonych w innych krajach europejskich rozwiązań legislacyjnych i działań pobudzających czytelnictwo.

Podczas Zjazdu zaprezentowano również publikację „ORPAN 1954-2003” wydaną przez Bibliotekę Analiz pod patronatem Stowarzyszenia Księgarzy Polskich.