22 kwietnia 2010 audytorium im. Stefana Dembego w Bibliotece Narodowej w Warszawie gościło wiele znakomitości ze świata książki – wydawców, drukarzy, księgarzy, bibliotekarzy i bibliofilów, w tym laureatów konkursów organizowanych w ramach obchodów Światowego Dnia Książki. Rolę gospodyni gali pełniła ponownie dziennikarka Katarzyna Janowska, która przywitała wszystkich zebranych, a szczególnie dyrektora Instytutu Książki Grzegorza Gaudena, dyrektora Biblioteki Narodowej Tomasza Makowskiego oraz partnera strategicznego (MAP Polska) i sponsora obchodów święta książki (Drukarnia Naukowo-Techniczna). Na uroczystość przybyli także przedstawiciele instytucji i organizacji środowiskowych: Polskiej Izby Książki, Izby Księgarstwa Polskiego, Stowarzyszenia Księgarzy Polskich, Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich oraz warszawskiej i krakowskiej szkoły księgarskiej.

Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich  to ustanowione w 1995 roku przez UNESCO doroczne święto mające na celu promocję czytelnictwa, edytorstwa i ochrony własności intelektualnej za pomocą praw autorskich. Jego pomysł zrodził się w Katalonii. W 1926 roku wystąpił z nim wydawca z Walencji, Vicente Clavel Andrés. W Hiszpanii Dzień Książki jest świętem oficjalnym już od roku 1930, a od 1964 – we wszystkich krajach hiszpańskojęzycznych. Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich obchodzony jest 23 kwietnia. Data ta wybrana została jako symboliczna dla literatury światowej. W tym dniu w roku 1616 zmarli Miguel de Cervantes, William Shakespeare i Inca Garcilaso de la Vega (przy czym datę śmierci Shakespeare’a podaje się według kalendarza juliańskiego, a pozostałych dwóch – według gregoriańskiego). Na ten sam dzień przypada również rocznica urodzin lub śmierci innych wybitnych pisarzy, np. Maurice’a Druona, H. K. Laxnessa, Vladimira Nabokova, Williama Shakespeare”a.

23 kwietnia jest w Katalonii hucznie obchodzonym świętem narodowym, jako dzień jej patrona – Świętego Jerzego. Zgodnie z długą tradycją w Katalonii obdarowywano w ten dzień kobiety czerwonymi różami, mającymi symbolizować krew pokonanego przez św. Jerzego smoka. Później kobiety zaczęły odwzajemniać się mężczyznom podarunkami w postaci książek.

Obecnie Światowy Dzień Książki celebrowany jest na całym globie – od Nowej Zelandii po Kanadę. Po raz kolejny obchodzimy go w Polsce. W tym roku dużo skromniej, ze względu na brak środków finansowych. Zgodnie z zapowiedzią w pierwszej części Gali podsumowano działania różnych środowisk związanych z książką, które organizowano przez cały rok, a następnie wręczono nagrody w przeprowadzonych konkursach.

Jako pierwszy na scenie pojawił się Prezes Polskiej Izby Książki Piotr Marciszuk, który w imieniu Komitetu Porozumiewawczego, powitał zebranych i podziękował zarówno Instytutowi Książki, jak i innym sponsorom za wsparcie przy organizacji tegorocznych obchodów. Przypominał też o integracji środowisk księgarzy, wydawców i bibliotekarzy oraz o podejmowanych wspólnie działaniach mających promować czytelnictwo w ciągu całego roku. Następnie w zastępstwie Jana Lusa, prezesa IKP (na Galę przyjechał z opóźnieniem ze względu na kłopoty komunikacyjne) przemówił Leszek Gowin, który w imieniu księgarzy powitał zebranych i podziękował wszystkim, których pracą powstaje książka, zwłaszcza autorom i wydawcom.

Po tym wystąpieniu przyszedł czas na wręczanie nagród i wyróżnień. Jako pierwsi otrzymali je laureaci konkursu „Mistrz Promocji i Czytelnictwa” – biblioteki publiczne w Wągrowcu, Jaśle i Starym Mieście. Wśród wyróżnionych znalazły się także biblioteki nagrodzone w latach ubiegłych, które nadal utrzymują wysoki poziom popularyzacji książek i czytelnictwa –Miejska Biblioteka Publiczna im. J. Wybickiego w Sopocie i Krośnieńska Biblioteka Publiczna. Z kolei zwycięzcami w konkursie „Tydzień Bibliotek” zostały: Krośnieńska Biblioteka Publiczna (I miejsce), Biblioteka Publiczna w Sępólnie Krajeńskim (II miejsce) i Warmińsko-Mazurska Biblioteka Pedagogiczna w Elblągu (III miejsce). Nagrody wręczyła Elżbieta Stefańczyk, przewodnicząca Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.

Następnie wiceprezes Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek Olcha Sikorska, inicjator konkursu, opowiedziała o przebiegu ogólnopolskiego konkursu „Lubię czytać”, skierowanego dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i liceów, który towarzyszył IX Poznańskim Spotkaniom Targowym „Książka dla dzieci i młodzieży 2010” zorganizowanym pod patronatem Instytutu Książki i Radia Merkury. Podkreśliła wielką rolę szkół i bibliotek w propagowaniu książki i czytelnictwa a następnie ogłosiła laureata konkursu – specjalne wyróżnienie otrzymała Gminna Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza w Siekierczynie za szczególnie aktywny udział w konkursie i troskliwą opiekę nad uczniami biorącymi w nim udział oraz ogólny wysoki poziom nadesłanych prac. Niestety, z powodu braku bezpośredniego połączenia, dalekiej odległości i wysokich kosztów podróży nie pojawił się nikt ze szkoły osobiście, ale dyrektor wyróżnionej placówki przesłała list z podziękowaniem, który odczytano na gali.

Z rąk Marzeny Lenar, wicedyrektor Zespołu Szkół Poligraficzno-Księgarskich w Krakowie (organizatora konkursu) i Bogdana Klukowskiego, członka Zarządu Głównego SKP nagrody odebrali zwycięzcy VIII edycji ogólnopolskiego konkursu Literackiej Nagrody „Pawiego Pióra” – autorzy najlepszej recenzji. A byli nimi: Berenika Kuna z XXI LO im. Witkacego w Krakowie za recenzję „Margot” Michała Witkowskiego (I miejsce), Agata Dziurzyńska z II LO im.  prof. Kazimierza Morawskiego w Przemyślu za recenzję „Jakbyś kamień jadła” Wojciecha Tochmana (II miejsce) i Joanna Bulanda z I LO im. Władysława Orkana w Limanowej również za recenzję reportażu Wojciecha Tochmana (III miejsce). Uczniowie zaś za najlepsze książki ubiegłego roku uznali: powieść „Żmija” Andrzeja Sapkowskiego oraz reportaż Wojciecha Tochmana “jakbyś kamień jadła”.

Okolicznościowe dyplomy przygotowano także dla organizatorów „Pawiego Pióra” – dyrektora Andrzeja Januszkiewicza i Małgorzaty Kalety, nauczycielki bezpośrednio czuwającej nad przebiegiem konkursu w Zespole Szkół Poligraficzno-Księgarskich w Krakowie.
Wszystkim laureatom serdecznie gratulujemy!

Na zakończenie tej części gali wystąpił Krzysztof Kaleta ze Stowarzyszenia Księgarzy Polskich, który w imieniu komitetu obchodów jubileuszu Samuela Orgelbranda, przybliżył sylwetkę tego znakomitego warszawskiego wydawcy, drukarza i księgarza oraz przedstawił program obchodów jubileuszu – już 23 kwietnia o godz. 13.00 na Cmentarzu Żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie nastąpi złożenie kwiatów na grobie Orgelbranda, z kolei w październiku planowane jest nadanie nazwy „Skwer Samuela Orgelbranda” obszarowi na warszawskim Mariensztacie, między ulicami Mariensztat i Sowią (w sąsiedztwie ul. Bednarskiej, gdzie dawniej znajdowała się oficyna Orgelbranda) i odsłonięcie pamiątkowej tablicy ufundowanej przez rodzinę Orgelbrandów oraz zorganizowanie konferencji naukowej z udziałem: Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego, Stowarzyszenia Księgarzy Polskich, Polskiej Izby Książki i Polskiej Izby Druku. Honorowy patronat na jubileuszem Samuela Orgelbranda objęła Przewodnicząca Rady m. st. Warszawy Ewa Malinowska-Grupińska.

W części artystycznej wysłuchaliśmy koncertu utworów Fryderyka Chopina w wykonaniu Pawła Kowalskiego – jednego z najbardziej wszechstronnych polskich muzyków, pierwszego po Krystianie Zimermanie wykonawcy koncertu fortepianowego Witolda Lutosławskiego, który zagrał pod dyrekcją kompozytora w kwietniu 1989 w Warszawie. Z okazji Roku Chopinowskiego Paweł Kowalski wystąpił z recitalami w wielu polskich filharmoniach oraz m.in. w: Konserwatorium Królewskim w Brukseli, Filharmonii Słowackiej w Koszycach, Konserwatorium w Palma de Mallorca (inauguracja Roku Chopinowskiego na Balearach), Filharmonii im. George Enescu w Bukareszcie, Wiedniu, Kuwejcie, a także na Festiwalu Wiosennym w Budapeszcie.

W jego wykonaniu wysłuchaliśmy m.in.: Ballady g-moll op. 23, Fantasie – Impromptu cis-moll op. 66, Preludium e-moll op. 28 nr 4, Scherzo b-moll op. 31, Larghetto z Koncertu fortepianowego f-moll op. 21. Jednak pierwszym zagranym utworem był chorał Johanna Sebastiana Bacha w hołdzie ofiarom lotniczej katastrofy pod Smoleńskiem.

Nastrój zadumy i melancholii towarzyszył całej IV gali z okazji Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich. Nie było także przedstawicieli Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Urzędu m. st. Warszawy – patronów tego święta. Ale trudno się temu dziwić, wszak każdego dnia w różnych częściach Polski nadal odbywają się pogrzeby ofiar tragedii z 10 kwietnia.

– Na toasty i wesołą zabawę zapraszamy za rok – powiedział Piotr Marciszuk, żegnając przybyłych gości. (AP)